Połóg, czyli pierwsze dni po porodzie – najważniejsze porady dla młodych mam

Autor: Katarzyna Płaza-Piekarzewska magister położnictwa

Czas połogu to wyjątkowy okres w życiu każdej kobiety – pełen skrajnych emocji, nieprzespanych nocy, pierwszych wyzwań i wzruszających momentów bliskości z nowo narodzonym dzieckiem. To czas, w którym organizm dochodzi do siebie po urodzeniu dziecka, hormony szaleją, a mama uczy się nowej roli – krok po kroku, dzień po dniu. Choć wiele mówi się o samym porodzie, to pierwsze dni tuż po porodzie wciąż bywają dla wielu kobiet zaskoczeniem. Zmęczenie przeplata się z radością, a potrzeba opieki nad sobą i noworodkiem staje się priorytetem.
Zebraliśmy najważniejsze porady, które warto znać jeszcze na sali porodowej, a także wskazówki na pierwsze dni w szpitalu i po powrocie do domu. Dowiesz się, jak zadbać o swoje ciało, jak przygotować się do karmienia piersią, co pomaga w gojeniu i regeneracji, oraz kiedy i jak prosić o pomoc. Choć połóg bywa trudny, to dzięki wiedzy i wsparciu może stać się początkiem świadomego, spokojnego macierzyństwa.

O czym warto pamiętać jeszcze na sali porodowej?

Pierwszy ważny moment to ten, w którym mama wita się z dzieckiem. Najczęściej maluszek kładziony jest na gołym brzuszku świeżo upieczonej mamy. Bywa, że jest troszkę zabrudzony płynem owodniowym, mazią płodową. Gdy wszystko jest w porządku z dzieckiem, może ono spędzić na brzuszku mamy ok. 2 godzin. W tym czasie maluszek jest osuszany, zakładana jest czapeczka, pampers i jest szczelnie okrywany. W trakcie tych dwóch godzin maluszek w pewnym momencie zacznie podpełzać do piersi. Bywa, że mamy same inicjują pierwsze karmienie i pomagają maluszkowi się przystawić (“złapać” pierś).

Jeśli w trakcie porodu była konieczność nacięcia krocza, to podczas kontaktu skóra do skóry kobieta będzie mieć z zszywanie krocze. Jeśli maluszek jest trzymany w ramionach, warto się skupić na tym jaki ma kształt noska, czy otwiera oczka, jak wygląda, jaki jest cieplutki itd. To pomaga.

Później maluszek zostanie wzięty na ważenie, pomiary i zbadany. Kolejność zabiegów zależy od stanu zdrowia dziecka. Niektóre mamy same proszą, by ubrać maluszka i dopiero go im podać. Później jest wyprawa pod prysznic. Zmiana koszuli.

Warto pamiętać, żeby do szpitala zabrać: duże podpaski poporodowe (one są naprawdę duże i takie mają być) oraz majtki z siateczką.

Czym jest i ile trwa połóg?

Połóg to czas intensywnej rekonwalescencji kobiecego organizmu – zarówno po porodzie naturalnym, jak i po cesarskim cięciu. W tym okresie młoda mama może doświadczać wyczerpania, braku sił i ogólnego osłabienia, a jej organizm wraca do stanu sprzed ciąży i porodu.
Zazwyczaj połóg trwa 6 tygodni od momentu narodzin dziecka. W tym czasie macica zaczyna się obkurczać, co często wiąże się z dolegliwościami bólowymi. Uczucie to może nasilać się podczas karmienia piersią – ssanie przez noworodka stymuluje bowiem wydzielanie hormonów odpowiedzialnych za intensyfikację obkurczania macicy.
Już w pierwszych godzinach po porodzie rozpoczyna się usuwanie tzw. odchodów połogowych. Krwawienie jest naturalnym skutkiem regeneracji błony śluzowej macicy. Wzmożony wysiłek fizyczny może prowadzić do chwilowego nasilenia krwawienia.
Połóg po cesarskim cięciu przebiega nieco inaczej niż po porodzie siłami natury. Ze względu na operacyjny charakter porodu, kobieta zwykle przebywa w szpitalu kilka dni dłużej i odczuwa większy ból, spowodowany zarówno samą procedurą, jak i procesem gojenia się ran. W tym czasie szczególnie istotna jest dbałość o higienę – zarówno okolic intymnych, jak i rany pooperacyjnej. Aby zapobiec infekcjom, zaleca się częstą zmianę podpasek – dostosowaną do intensywności krwawienia oraz indywidualnych potrzeb.

O czym warto pamiętać w pierwszych dniach po porodzie oraz w trakcie połogu?

Pierwsze dni po porodzie oraz okres połogu bywają zaskoczeniem dla kobiet, dlatego poniżej przygotowaliśmy kompleksowy poradnik jak zadbać o siebie w tym wyjątkowym czasie. O czym należy pamiętać?

często zmieniaj podpaski – zwiększone krwawienie możecie odczuwać w trakcie karmienia piersią, kiedy naturalnie wytwarza się oksytocyna, która wywołuje skurcze macicy, które ułatwiają obkurczanie i oczyszczanie się narządu w postaci tzw. odchodów połogowych.
Pamiętaj o higienie intymnej – podmywanie okolic intymnych jest konieczne, aby zapobiec infekcjom. Do podmywania okolic intymnych przyda się szare mydło. Jeśli będziesz odczuwać pieczenie, to warto spróbować naparów z nagietka, rumianku czy kory dębu.
Wietrz krocze – w szpitalu może być trudne, ale w domu jak najbardziej możliwe.
Zmniejszaj ból w kroczu za pomocą zimnych okładów na tę okolicę na 10- 15 minut. Tutaj o pomoc możesz poprosić położną. Przygotuje taki okład.
Korzystaj z poduszek w kształcie koła tzw. z dziurką (ewentualnie możemy zwinąć ręcznik) wolna przestrzeń powoduje, że obolałe miejsca nie są uciskane.
Korzystaj ze stanika do karmienia (ważne by łatwo się odpinał, a koszula dawała dostęp do całej piersi. Źle dobrana bielizna i koszula powodują trudności w karmieniu i zbędny stres)
Korzystaj z wkładek laktacyjnych – jak laktacja zacznie się rozkręcać, to pojawi się wypływ pokarmu np. na płacz dziecka, karmiąc z jednej piersi, z drugiej będzie pomału kapać (to jest naturalne)
Zadbaj o sen – kobiety często chcą być aktywne w ciągu dnia, przychodzą odwiedzający itd. Po karmieniu, warto poprosić ich o pomoc, żeby zabrali maluszka na spacer, zaś Ty się prześpij. Warto też w ciągu dnia bądź w nocy przysypiać pomiędzy karmieniami. Natomiast są mamy, które czuwają i nie mogą zasnąć. Dlatego warto, by w ciągu dnia korzystały z pomocy bliskich.
Zmiany w nastroju tzw. Baby blues – po euforii jaką są narodziny dziecka ok. 3 doby pojawia się w sposób naturalny, moment przygnębienia. Nic nie cieszy. Chce się płakać. Niektóre kobiety starają się z tym walczyć. Mówią: “wszystko jest w porządku”, a widać, że coś nie gra. Warto się wygadać, bądź wypłakać. Wtedy dajemy upust emocjom i wszystko powoli wraca do normy. Na szczęście ten etap trwa krótko. Jeśli by się przedłużył do kilku tygodni, mówimy wtedy o depresji po porodowej. Wtedy warto skonsultować się z psychologiem.
Karmienie piersią – dla każdej kobiety laktacja jest zupełnie inną historią. Jednym mamom i ich dzieciom wychodzi wszystko od razu, inne muszą wraz z dzieckiem potrenować. Jeśli pojawiłyby się trudności, to warto poprosić o pomoc od razu. Gdy karmisz po raz pierwszy, możesz potrzebować małej podpowiedzi, jak to zrobić i na co zwrócić uwagę, by wiedzieć, że dziecko przystawiło się prawidłowo. Dlatego zachęcam do podejścia do dyżurki i poproszenia położnych o pomoc. W trakcie trenowania karmienia piersią mogą zdarzyć się otarcia, pojawić ranki na brodawce. Ważne jest by nauczyć się prawidłowo przystawiać dziecko i za każdym razem po karmieniu dbać o brodawkę.
Zadbaj o brodawki – smaruj popękane brodawki własnym pokarmem bądź zakupioną maścią najlepiej z lanoliną. Pokarm mamy ma właściwości natłuszczające oraz gojące i jest w zupełności wystarczający. Chociaż niektóre mamy wolą zakupić preparat i go stosować.
Wietrz popękane brodawki – powietrze wspomaga proces gojenia. Natomiast w szpitalu może być to trudne. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie tzw. muszli laktacyjnych do stanika, które zapewnią cyrkulację powietrza.
Stosuj kompresy żelowe – idealnie sprawdzą się w trakcie nawału (to fizjologiczne zjawisko występujące ok. 3-4 doby po porodzie, a po cięciu cesarskim nawet po 6 dobie.) Przed karmieniem piersi polewa się ciepłą wodą z prysznica, okrężnymi ruchami, bądź robi okład z ciepłych pieluszek przez kilka minut. Jeśli piersi są bardzo twarde, brodawka z otoczką również. Trzeba troszkę odciągnąć pokarmu, by piersi stały się miękkie, dzięki czemu są bardziej chwytliwe dla dziecka. Natomiast po karmieniu, po odciągnięciu pokarmu ręcznie bądź laktatorem, należy zrobić zimny okład np. z tłuczonej kapusty bądź z zimnych żelowych kompresów.
Pij dużo płynów – zaleca się picie ok. 3 litrów dziennie (wliczamy w to też zjedzoną zupę) – zalecenie ekspertów w sprawie zaleceń żywieniowych dla kobiet w okresie laktacji.
Regularnie spożywaj zdrowe, pełnowartościowe posiłki.

W pierwszych dniach po porodzie wszystko jest nowe. Trzeba pamiętać, że z każdym dniem będziesz poznawać lepiej swoje dziecko, będzie Ci coraz łatwiej. Gdy masz jakiś kłopot bądź pytanie, warto poprosić o pomoc położną. Pamiętaj, aby po 6 tygodniach po porodzie zgłosić się na konsultacje z lekarzem.

Kobieta w połogu – czas regeneracji i dbania o siebie

Połóg to nie tylko fizyczna regeneracja po porodzie, ale także moment wielkich zmian emocjonalnych i organizacyjnych w życiu każdej mamy. Choć może wydawać się trudny i przytłaczający, pamiętaj – to etap przejściowy, który z każdym dniem staje się łatwiejszy. Dbanie o siebie, odpowiednia higiena, wsparcie bliskich i otwartość na pomoc personelu medycznego to elementy, które pomogą Ci przetrwać ten czas spokojniej i bez niepotrzebnego stresu.
Nie jesteś w tym sama. Twoje potrzeby są równie ważne, jak potrzeby maluszka. Daj sobie przestrzeń na odpoczynek, naukę i akceptację własnych emocji. Macierzyństwo to droga – nie musisz być gotowa na wszystko od razu.