Jak przygotować ciało do porodu?

Choć poród jest naturalną i fizjologiczną czynnością, to także ogromny wysiłek i co za tym idzie – wydatek energetyczny, psychiczny oraz emocjonalny. I tak, jak przed np. przebiegnięciem maratonu maratończyk przygotowuje się, trenując miesiącami, tak i można (a nawet powinno się) przygotować ciało do porodu. O tym, jak przygotować ciało do porodu praktycznie i konkretnie mówi Izabela Dembińska – położna, Spinning Babies® Certified Parent Educator, autorka książek o tematyce okołoporodowej. Sprawdź, jak przygotować się do porodu.

Poród to proces który wydarza się na wielu poziomach, zarówno pod kątem psychicznym, emocjonalnym, fizycznym, logistyczno-organizacyjnym, jak i medycznym, ale również fizycznym. Na poziomie ciała warto zadbać o kilka elementów już w czasie ciąży, aby efektywnie przygotować się na narodziny i czuć się lepiej w swoim zmieniającym się ciele.

Aktywność fizyczna w czasie ciąży

Warto rozpocząć regularną aktywność fizyczną od początku ciąży – dopasowaną do możliwości ciała i poziomu zaawansowania, a także doboru aktywności ruchowej pod kątem dolegliwości, jakie w okresie ciąży mogą wystąpić w ciele. Na początku wybierz formy ruchu takie jak spacery i marsze na świeżym powietrzu, proste ćwiczenia, które zadbają o świadomość i sprawność Twojego kręgosłupa, ruchomość miednicy, postawę ciała, elementy ćwiczeń oddechowych oraz ćwiczeń wpływających na pracę mięśni dna miednicy. Wybieraj takie rodzaje ruchu, które usprawniają Twoje ciało, ale też sprawiają Tobie przyjemność i poprawiają komfort psychiczny. Jeśli masz obawy co do ćwiczeń – wybierz zajęcia specjalnie dedykowane dla kobiet w ciąży – taki rodzaj zajęć może być bardziej dynamiczny lub prowadzony w nurcie body&mind, czyli trening o niskiej intensywności, nastawiony na uważność i świadomość ciała.

Według rekomendacji i wytycznych, dotyczących aktywności fizycznej w ciąży, warto zadbać o codzienny umiarkowany ruch w czasie ok. 30-60 minut dziennie. Regularna aktywność wpływa zarówno na lepszą adaptację do zmian w ciele, jakie niesie ze sobą ciąża, ale również usprawnia ciało do porodu, zwłaszcza w kontekście porodu aktywnego. Jeżeli w ciągu dnia możesz poświęcić na ruch tylko 15 minut, wykorzystaj i to. Wykorzystaj też np. pracę siedzącą, zamieniając fotel przy biurku na dużą piłkę i kołysz miednicą

Wizyta u fizjoterapeutki uroginekologicznej

Wybierz się na wizytę do fizjoterapeutki uroginekologicznej nawet, jeżeli nie odczuwasz żadnych dolegliwości w ciele. Warto raz na trymestr udać się na taką wizytę, aby ocenić, jak adaptują się nasze mięśnia dna miednicy do obciążenia powiększającej się ciąży, jak spełniają swoją funkcję mięśnie brzucha i przepona oddechowa. Na takiej wizycie otrzymasz także indywidulany instruktaż ćwiczeń mięśni dna miednicy oraz ćwiczeń dopasowanych do swojego stanu, aby samodzielnie wykonywać je w domu, jeśli nie masz możliwości pracy z ciałem, np. na dedykowanych dla ciężarnych zajęć.

Popracuj nad pozycjami

Stosuj pozycje odciążające miednicę już od początku ciąży – takie pozycje mają za zadanie odciążyć obszar całego kompleksu dna miednicy, krocza, usprawnić ukrwienie całej okolicy miednicy, ale także odciążyć obszar spojenia łonowego, czy ewentualnych hemoroidów lub żylaków sromu.

Poznaj i popracuj nad pozycjami funkcjonalnymi i wielostawowymi. Ruchy i pozycje takie jak przysiad, wykrok, pozycje czworacze, ruchy miednicą to nasze naturalne ruchy, które z racji przewlekle siedzącego trybu życia są coraz rzadziej wykonywane, a są stosowane przy porodzie w pozycjach wertykalnych.

Zadbaj o krocze

Rozpocznij masaż krocza od ok. 36 tygodnia ciąży w celu rozluźnienia tkanek krocza do porodu. Takiego masażu może nauczyć Cię położna lub fizjoterapeutka uroginekologiczna, a masaż powinien być wykonywany codziennie po ok. 5 minut.

Uprawiaj seks

Jeśli przebieg ciąży jest prawidłowy, a życie seksualne w ciąży jest przyjemne dla Ciebie, warto nie rezygnować z niego, gdyż jest bardzo dobra formą przygotowania zarówno krocza i dna miednicy do porodu.

Tańcz, oddychaj, śpiewaj i wzdychaj

Jeśli tylko masz chwilę, włączaj ulubioną muzykę, oddaj się spontanicznemu tańcowi i oddychaniu oraz śpiewaniu – nie ma lepszej aktywności ruchowej niż spontaniczny taniec, który uruchamia całe nasze ciało, porusza miednicą, wprawia nas w relaksujący stan i oddech. Śpiew i oddech to element, który uruchamia do pracy naszą przeponę oddechową. Pamiętaj, że oddech, wydawanie dźwięków to jedne z lepszych metod łagodzenia odczuć skurczy porodowych podczas narodzin dziecka.

Ruch i oddech w jakiejkolwiek formie, w której czujesz się dobrze, to zarówno:

element przygotowania do porodu,
przeciwdziałania dolegliwościom bólowych w ciele, które mogą pojawić się pod wpływem wzrastającej ciąży,
przygotowanie do porodu,
ale też korzystne oddziaływanie na dziecko w życiu łonowych.

Twój ruch, muzyka, relaks, oddech nie tylko wspiera rozwój prenatalny dziecka, ale i jest formą dialogu prenatalnego z dzieckiem. A świadomy oddech wpływa dotleniająco na dziecko zarówno w ciąży jak i w porodzie.

Czy lewatywa jest obowiązkowa?

Obligatoryjne stosowanie lewatywy podczas porodu było rutynową praktyką na oddziałach porodowych w wielu krajach. Sądzono bowiem, że lewatywa we wczesnej fazie porodu zmniejsza ryzyko mimowolnego wypróżnienia. Uważano też, że opróżnienie jelit da więcej miejsca na narodziny dziecka, skróci czas porodu i zmniejszy ryzyko infekcji zarówno dla matki, jak i dziecka. Innym argumentem za lewatywą był fakt zniwelowania potrzeby wypróżnienia po porodzie, co bywa procesem trudnym dla wielu kobiet. Sugerowane wady robienia lewatywy były natomiast takie, że jest to bardzo nieprzyjemna procedura i powoduje zwiększony dyskomfort dla kobiet podczas porodu, ponieważ lewatywy mogą powodować wodniste zabrudzenie kałem podczas porodu i wzmożoną perystaltykę jelit.

Dowody naukowe przemawiają przeciwko rutynowemu stosowaniu lewatyw podczas porodu, a decyzja o ewentualnej lewatywie powinna być pozostawiona kobiecie i jej poczuciu komfortu.

Pamiętaj także, że zastosowanie lewatywy nie daje gwarancji pełnego oczyszczenia a samoistne wypróżnienie jest wpisane w poród i nie ma powodu – z punktu widzenia personelu – abyś wstydziła się tego. Zadbaj także w okolicach terminu porodu o regularność wypróżnienia poprzez odpowiednie żywienie i nawodnienie. Warto także najpierw skorzystać z działania czopków glicerynowych.

Golenie krocza do porodu – czy jest wymagane?

Rutynowe golenie krocza to zabieg wykonywany przed urodzeniem w celu zmniejszenia ryzyka infekcji w przypadku samoistnego rozerwania krocza lub nacięcia krocza – takie było założenie w dawnych latach tej procedury. Przygotowanie do porodu tradycyjnie obejmowało rutynowe usuwanie włosów łonowych w przekonaniu, że zmniejszy to ryzyko infekcji. Jednak takie założenia nie mają odniesienia w badaniach i życiu, a także wobec współczesnych rekomendacji. Golenie krocza nie jest obowiązkowe i należy do decyzji kobiety. Co więcej – część badań pokazuje skutki uboczne rutynowego golenia do porodu. Obejmowały one podrażnienie, zaczerwienienie, liczne powierzchowne zadrapania, swędzenie sromu, a tym samym ryzyko infekcji. Nie ma wystarczających dowodów, aby sugerować, że golenie krocza przynosi jakiekolwiek korzyści kobietom przy przyjęciu do porodu. Co więcej, potencjalne skutki uboczne sugerują, że golenie nie powinno być częścią rutynowej praktyki klinicznej. Nie stwierdzono różnic w zakresie infekcji rany krocza i rozejścia się rany krocza w badaniu kobiet, które nie były ogolone, w porównaniu z kobietami, które były ogolone. Rekomendowanym jest pozostawienie decyzji kobiecie i jej preferencjom.

Pomalowane paznokcie do porodu

Pomalowane paznokcie do porodu nie są rekomendowane, a wynika to z konieczności możliwego monitorowania saturacji krwi, szczególnie podczas cesarskiego cięcia. Lakiery mocne, hybrydowe i żelowe mogą zaburzać odczyt pulsoksymetru parametrów stanu ogólnego kobiety. Nie jest to jednak regułą we wszystkich szpitalach, stąd najlepiej po prostu uzyskać szczegółową informację w szpitalu, w którym planujesz rodzić.

Co w momencie, kiedy mama nosi soczewki/okulary?

W sytuacji porodu jak najbardziej okulary nie są przeciwskazaniem, tak jak i soczewki kontaktowe. Jeżeli jednak preferujesz głównie użytkowanie soczewek, warto w zapasie zabrać okulary – poród może trwać wiele godzin, może toczyć się w nocy, czasem podczas porodu – nim wejdzie on w fazę aktywną, kobiety podsypiają, a powietrze w szpitalu może być „suche”. Warto wtedy dla komfortu oka mieć w zapasie okulary.

Poród przez cesarskie cięcie a siłami natury – różnice w przygotowaniach
Przygotowanie do porodu drogą naturalną a drogą planowanego cięcia w pewnym stopniu różni się od siebie. Poza koniecznością wyboru miejsca narodzin, skompletowania torby porodowej i badań z okresu ciąży, znajomości praw porodowych i Standardu Opieki Okołoporodowej oraz stworzenia planu porodu, to w przypadku planowanego porodu naturalnego warto:

korzystać z ćwiczeń dla kobiet w ciąży, które skupiają się na nauce oddechu, ruchu w porodzie oraz nauce i poznaniu naturalnych metod łagodzenia bólu porodowego i wspierania przebiegu porodu
przygotować krocze i dno miednicy do porodu poprzez ćwiczenia skupiające się na świadomości rozluźniania krocza w porodzie, poprzez zarówno samodzielnie wykonywanie dedykowanych ćwiczeń, jak i pod okiem fizjoterapeutki uroginekologicznej/położnej
zadbać o sferę mentalnego przygotowania do procesu narodzin jako zjawiska intensywnego, nieprzewidywalnego, które zwiąże się ze świadomością ciała, ale także wpłynąć na zaufanie do umiejętności rodzenia, obniżenia lęku czy pracy ze zjawiskiem bólu porodowego
wybrać odpowiednie miejsce narodzin dziecka, które realizuje znaczną część naszego planu porodu i możliwości pod kątem porodu aktywnego (ruch, pozycje, ochrona krocza, kontakt skóra do skóry) oraz poznać możliwe metody łagodzenia bólu porodowego w danym miejscu, a także sprawdzić możliwość korzystania z opcji „indywidualnej opieki okołoporodowej” z wybraną położną.

W przypadku planowanego cięcia cesarskiego warto:

poznać podczas edukacji przedporodowej przebieg cięcia cesarskiego i postępowania oraz procedurę przyjęcia do cięcia cesarskiego w danym szpitalu
dowiedzieć się o kontakt „skóra do skóry” po cięciu cesarskim z noworodkiem, możliwość obecności osoby towarzyszącej, czy dostępna jest metoda techniki „łagodnego cięcia cesarskiego”
przygotować się do karmienia piersią po cięciu cesarskim i sprawdzić dostępność doradcy laktacyjnego na oddziale
nauczyć się zasad pierwszego uruchomienia i pionizacji po cięciu cesarskim oraz dbałości o bliznę

Czy zabrać ze sobą plan porodu?

Koniecznie! Plan porodu jest elementem dokumentacji medycznej, jak chociażby wszystkie wyniki badań, które zabierasz ze sobą do porodu. Powinien być przygotowany przez Ciebie samodzielnie lub z położną/lekarzem przed porodem oraz egzekwowany przez personel medyczny przy przyjęciu do porodu. Jest dokumentem narzuconym przez akt prawny, jakim jest Standard Opieki Okołoporodowej.

Czy mogę jakoś przygotować partnera na poród?

Oczywiście! Przede wszystkim wybierzcie się razem na szkołę rodzenia i edukację przedporodową u położnej. Szkoła/edukacja może być finansowana z NFZ i realizowana regularnie od 21-ego tygodnia ciąży i w której możliwość udziału ma bliska kobiecie w ciąży osoba.

Zadbajcie o wspólne rozmowy na temat tego, czym dla każdego z Was jest poród, jakie macie podejście do wspólnej decyzji o porodzie, ale również lękach dotyczących porodu i jak wspólnego porodu. Poszukajcie dostępnej literatury o porodzie, zarówno od strony przebiegu porodu, jak i od strony psychologii okołoporodowej. W ofercie edukacji przedporodowej można znaleźć coraz więcej ebooków, warsztatów dla przyszłych ojców z zakresu wsparcia kobiety w porodzie i wspólnej decyzji o porodzie. Jeżeli rozmowy sprawiają wam trudność, warto spotkać się z psychologiem okołoporodowym i wspólnie porozmawiać.

Czy mogę przygotować się jakoś do karmienia piersią?

Tak. Ugruntowana postawa wobec chęci karmienia piersią i znajomości korzyści z karmienia piersią dla kobiety, jak i dziecka jest szalenie istotna. W szkole rodzenia są spotkania poświęcone laktacji, ale także wiele warsztatów i webinarów poświęconych przygotowaniu do laktacji, w zależności od planowanej drogi porodu – naturalny czy drogą cięcia cesarskiego. Pamiętaj, że jest wiele mitów dotyczących karmienia piersią, które warto rozwiać jeszcze przed porodem. Nie zapominaj także o tym, że obecna wiedza o karmieniu piersią różni się znacznie od wiedzy naszych mam czy babć, i rady takich osób mogą być oparte o nieaktualne treści z zakresu laktacji. Po wiarygodne, rzetelne i sprawdzone informacje na temat kp możesz zajrzeć też na profil na Facebooku Mleko Mamy Rządzi, tu: https://www.facebook.com/mlekomamyrzadzi

Warto jak najbliżej terminu porodu spotkać się z doradcą laktacyjnym, a na pewno mieć sprawdzony kontakt do doradcy laktacyjnego, gdyby była konieczność skorzystania po porodzie. Zaplanuj też z partnerem połóg tak, by ten czas był czasem dla Ciebie i dziecka oraz partnera, wsparcia Ciebie w organizacji życia domowego, byś mogła skupić się na odpoczynku, regeneracji, wyspaniu się i odżywieniu, bo to ważne elementy w sukcesie laktacyjnym.

Możesz zapakować do torby do szpitala lub mieć w domu produkt wspierający laktację o udowodnionym badaniami działaniu, np. Femaltiker Plus ze słodem jęczmiennym.

Czy kurs rodzenia jest konieczny? Co daje przyszłym rodzicom?

Udział w kursie szkoły rodzenia nie jest obowiązkiem i warunkiem przyjęcia do porodu. Jest dobrowolną decyzją kobiety/pary. Jednakże warto skorzystać z przyszpitalnej szkoły rodzenia, jak i edukacji przedporodowej u położnej, obowiązkiem zaś lekarza prowadzącego jest poinformowanie kobiety o możliwości realizacji edukacji okołoporodowej u położnej. Edukacja okołoporodowa czy szkoła rodzenia to nie tylko „nauka rodzenia”, ale przede wszystkim:

zyskanie wiedzy z zakresu przebiegu porodu, cięcia cesarskiego, wyboru miejsca narodzin,
poznanie praw porodowych, możliwości, jakie daje dany szpital pod kątem porodu,
pomoc w decyzji o wspólnym porodzie,
omówienie roli partnera porodowego, czasu laktacji, połogu, ale i wiedzy o rozwoju i pielęgnacji noworodka,
pierwsza pomoc noworodka
czy spotkanie z psychologiem okołoporodowym, jak i coraz częściej z fizjoterapeutką uroginekologiczną.

Kiedy najlepiej spakować torbę do szpitala?

Jeżeli Twoja ciąża przebiega prawidłowo i nie ma ryzyka porodu przedwczesnego, warto, aby torba porodowa wraz z dokumentacją była w gotowości od skończonego 36 tygodnia ciąży.

Staraliśmy się odpowiedzieć na większość najpopularniejszych pytań, nurtujących przyszłą mamę i tatę. Więcej informacji o przygotowaniu do porodu znajdziesz także na naszym profilu facebookowym. A jeśli jeszcze jakieś pytania dotyczące ciąży, porodu czy połogu lub odżywiania się chodzą Ci po głowie, koniecznie napisz do nas za pośrednictwem profilu facebookowego Jesteś Moim Pępkiem Świata tu: https://www.facebook.com/jestesmoimpepkiemswiata

Izabela Dembińska – jest położną z wieloletnim stażem; absolwentką Wydziału Nauk o Zdrowiu na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym na kierunku Położnictwo, psychologiem oraz jedynym w Polsce certyfikowanym eduktorem Spinning Babies® Certified Parent Educator Training, autorką książek „Rodzić można łatwiej”, „Pierwsze chwile z noworodkiem” i „Lekko w ciąży”, a także mamą.