Jakie składniki odżywcze powinny być suplementowane w ciąży?
Zgodnie z zaleceniami specjalistów bezsporne jest przyjmowanie preparatów zawierających foliany , witaminę D, DHA oraz jod. Obecne dane wskazują na konieczność uzupełniania jeszcze jednego niedoborowego składnika jakim jest cholina. Warto uzupełniać podaż folianów- kwasu foliowego wraz z jego metylowaną formą o witaminy z grupy B tj. B6 i B12, które wspomagają ich prawidłowy metabolizm. W przypadku stwierdzonych niedoborów lub ich specyficznego ryzyka konieczne może być suplementowanie żelaza, magnezu czy innych mikroelementów.
Od kiedy należy przyjmować witaminy i mikroelementy?
W przypadku kwasu foliowego każda kobieta planująca ciążę powinna zacząć przyjmować 0,4 mg tej witaminy minimum 6 tygodni przed koncepcją. Jakie składniki odżywcze powinny być suplementowane w ciąży?
Zgodnie z zaleceniami specjalistów bezsporne jest przyjmowanie preparatów zawierających foliany , witaminę D, DHA oraz jod. Obecne dane wskazują na konieczność uzupełniania jeszcze jednego niedoborowego składnika jakim jest cholina. Warto uzupełniać podaż folianów- kwasu foliowego wraz z jego metylowaną formą o witaminy z grupy B tj. B6 i B12, które wspomagają ich prawidłowy metabolizm. W przypadku stwierdzonych niedoborów lub ich specyficznego ryzyka konieczne może być suplementowanie żelaza, magnezu czy innych mikroelementów.
Od kiedy należy przyjmować witaminy i mikroelementy?
W przypadku kwasu foliowego każda kobieta planująca ciążę powinna zacząć przyjmować 0,4 mg tej witaminy minimum 6 tygodni przed koncepcją.
Niedobór kwasu foliowego może skutkować wystąpieniem wad cewy nerwowej u płodu, a także prowadzić do wzrostu ryzyka porodu przedwczesnego, odklejenia łożyska, czy poronienia. Od niedawna istnieją rekomendacje, aby uzupełniać zwykły kwas foliowy aktywną formą folianu z resztą metylową. Takie połączenie gwarantuje lepszą biodostępność, co jest szczególnie istotne u kobiet z polimorfizmem MTHFR. Dodatkowo niektóre preparaty zawierają także witaminy B6 i B12, które usprawniają przebieg cyklu foliowego.
Istotny nowy składnik warty uwzględnienia u kobiet ciężarnych to cholina, która ma wpływ na rozwój płodu – przede wszystkim jego układu nerwowego, w szczególności hipokampu, obszaru mózgu odpowiedzialnego za pamięć wzrokową, orientację przestrzenną. Warunkuje właściwą pracę wątroby u matki oraz prawidłową funkcję łożyska (stymulacja ukrwienia), zmniejszając tym samym ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego. Cholina redukuje poziom homocysteiny, będącej czynnikiem odpowiedzialnym za powstawanie wad rozwojowych u dziecka, wpływa na gospodarkę lipidową oraz reguluje poziom aktywności genów i wspomaga naprawę wadliwego DNA. Ponadto może mieć wpływ na minimalizowanie ryzyka wystąpienia u dziecka chorób wywołanych przewlekłym stresem – cukrzycy typu II, czy nadciśnienia tętniczego, poprzez modulowanie reakcji przysadki mózgu na czynniki stresogenne.
Witaminę D z kolei należy suplementować od II trymestru ciąży. Niemniej warto zacząć podaż witaminy D już w momencie potwierdzenia ciąży. Zalecaną dawką w przypadku niewystarczającej podaży w diecie lub syntezy skórnej jest 1500- 2000 IU/dobę. Witamina D wpływa korzystnie na mineralizację kości oraz zmniejsza zagrożenie wystąpienia stanu przedrzucawkowego u matki. Ma też znaczenie w modulacji aktywności jajników, wpływa na utrzymanie ciąży na początkowym jej etapie. Ma też długoterminowy wpływ na zdrowie dziecka.
Dobowe zapotrzebowanie na jod dla kobiety ciężarnej wynosi 250 µg, jednak w związku z tym, że najprawdopodobniej nie może ono zostać pokryte jedynie poprzez dietę, zalecane jest dodatkowe suplementowanie jodu w wysokości 150 -200 µg już od początkowych etapów ciąży, najlepiej jednak przyjmować ten pierwiastek jeszcze zanim na teście ciążowym pojawią się upragnione dwie kreski.
Jod ma wpływ na kształtowanie się układu nerwowego dziecka oraz jego późniejszy prawidłowy rozwój neuropsychologiczny. U kobiet z niedoczynnością tarczycy związanej z niedoborem jodu zwiększa się ryzyko poronień oraz porodów przedwczesnych.
Niedobory żelaza stanowią główną przyczynę anemii i przyczyniają się do wzrostu zagrożenia porodem przedwczesnym. Suplementację doustnymi preparatami żelaza należy prowadzić u kobiet z niedokrwistością przed planowaną koncepcją i następnie kontynuować dopiero po ukończeniu 8 tygodnia ciąży ze względu na niekorzystny wpływ wysokich stężeń tego pierwiastka na kształtujący się płód.
DHA to składnik niezbędny, który usprawnia proces powstawania centralnego układu nerwowego dziecka i siatkówki oka. Niestety Polska dieta jest raczej uboga w tłuste ryby morskie, najlepsze źródło DHA, dlatego wszystkie kobiety ciężarne powinny przyjmować odpowiednio wysokie dawki (min. 600-1000 mg) tego kwasu tłuszczowego z grupy omega-3. Ma on jeszcze jedną zaletę- działa korzystnie na utrzymanie ciąży, redukując procesy zapalane, które są jedną z przyczyn przedwczesnych porodów.
Przyjmowany preparat wielowitaminowy np. Prenatal należy dostosować do indywidualnych uwarunkowań i potrzeb każdej kobiety najlepiej w porozumieniu z lekarzem prowadzącym ciążę, mając na uwadze, że podobnie jak niedobór pewnych substancji odżywczych, także ich nadmiar może być niekorzystny dla rozwoju naszej pociechy.
