Decydując się na powiększenie rodziny warto skupić się nie tylko na kompletowaniu wyprawki, czy urządzaniu pokoju dla maluszka – to niezmiernie ważne, by kobieta odpowiednio przygotowała swój organizm do nowej roli. Istotna jest dbałość o zachowanie właściwego poziomu aktywności fizycznej, zdrową dietę oraz suplementację witamin i mikroelementów. To niezwykle ważne na etapie, jakim jest planowanie ciąży. Jakie witaminy są znaczące dla matki w okresie prekoncepcyjnym i dlaczego?
Dlaczego dostarczenie odpowiednich witamin przed ciążą jest ważne?
Odpowiednie przygotowanie organizmu do ciąży, w tym suplementacja witamin i składników mineralnych, pełni ważną funkcję w zapewnieniu zdrowia zarówno przyszłej mamy, jak i rozwijającego się dziecka. Niedobory niektórych substancji już w okresie przedkoncepcyjnym mogą mieć poważne konsekwencje dla przebiegu ciąży oraz zdrowia noworodka.
Braki witaminowe mogą prowadzić m.in. do rozwoju stanu przedrzucawkowego, który stanowi zagrożenie dla życia matki i dziecka. Niewystarczające stężenie składników odżywczych zwiększa również ryzyko porodu przedwczesnego, co może skutkować problemami zdrowotnymi u noworodka. Jednym z najczęstszych powikłań niedoboru kwasu foliowego są wady cewy nerwowej, powstające już w pierwszych tygodniach ciąży — często, zanim kobieta dowie się, że jest w ciąży.
Niedobory mogą także skutkować wadami rozwojowymi w obrębie układu sercowo-naczyniowego lub moczowego dziecka. Co więcej, coraz więcej badań wskazuje na związek między niedoborem mikroskładników a zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób niezakaźnych u dziecka w późniejszym życiu — takich jak otyłość, cukrzyca typu 2 czy nadciśnienie.
Dlatego tak istotne jest, aby jeszcze przed ciążą zadbać o odpowiednią podaż witamin i składników mineralnych, które wspierają prawidłowy przebieg ciąży i rozwój płodu od pierwszych chwil.
Kiedy rozpocząć suplementację przed ciążą?
Specjaliści rekomendują, aby kobiety planujące macierzyństwo rozpoczęły suplementację witamin i minerałów na minimum trzy miesiące przed planowanym zajściem w ciążę. Wczesne wdrożenie takiego działania wspiera organizm w adaptacji do czekających go zmian oraz pozwala na zgromadzenie odpowiednich zasobów odżywczych, które będą niezbędne już na samym początku rozwoju płodu. Ogromne znaczenie ma tutaj nie tylko sama suplementacja, ale i wcześniejsze przygotowanie organizmu. Dobrze odżywiony i uzupełniony w najważniejsze mikroskładniki organizm kobiety tworzy optymalne warunki dla poczęcia i rozwoju dziecka. Z tego względu istotne są nie tylko informacje o tym, co należy suplementować, lecz również kiedy należy zacząć wspierać organizm w tym procesie.
Jak dobrać odpowiedni preparat wielowitaminowy?
Decydując się na konkretny preparat przed rozpoczęciem starań o dziecko trzeba zwrócić uwagę, czy zawiera on w swoim składzie odpowiedni zestaw witamin i mikroelementów takich jak kwas foliowy, DHA, cholina, witamina D czy jod. Pamiętajmy, że każda kobieta jest inna, a co za tym idzie również zapotrzebowanie na witaminy i mikroelementy jest indywidualne, dlatego suplementację należy dostosować do konkretnej sytuacji, najlepiej w porozumieniu z lekarzem i po badaniach laboratoryjnych.
Kwas foliowy i foliany obniżają ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej
Przyjmowanie kwasu foliowego, które należy rozpocząć minimum 6 tygodni przed planowaną koncepcją, to bardzo ważny element przygotowania do ciąży. Niedobór tego składnika może prowadzić do poważnych wad cewy nerwowej, układu nerwowego, moczowego, czy serca.
Z uwagi na zaburzenia metabolizmu kwasu foliowego, które mogą dotyczyć aż połowy populacji polskich kobiet, należy przyjmować go wraz z aktywną formą zmetylowaną, co ma znaczenie dla lepszego wykorzystania przez organizm. Biodostępność kwasu foliowego wspomagają również jednocześnie przyjmowane witamin z grupy B – witamin B6 i B12.
Cholina – obiekt zainteresowania naukowców
Przyjmowanie należnej dawki choliny jest bardzo ważne na początkowym etapie rozwoju płodu, przez wzgląd na wspieranie procesów namnażania komórek zarodka, a także usprawnianie zamykania cewy nerwowej. Składnik ten ma także znaczenie dla utrzymania i przebiegu ciąży, wpływa korzystnie na kształtowanie układu nerwowego dziecka i zmniejsza ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego.
Cholina jest również obiektem żywego zainteresowania naukowców zajmujących się tzw. epigenetyką, z uwagi na jej możliwość modulowania prawidłowego odczytu genów. Zgodnie z wynikami badań, właściwy poziom choliny w diecie może wspierać rozwój funkcji poznawczych, zdolności zapamiętywania oraz zachowanie u dziecka. Co więcej, zauważono, że wyższe spożycie tego składnika wiąże się z obniżonym stężeniem kortyzolu – hormonu stresu – we krwi pępowinowej. Taki efekt może przynieść korzyści dla dziecka zarówno w okresie życia płodowego, jak i po urodzeniu, wspomagając jego ogólny rozwój i adaptację.
Kwasy tłuszczowe DHA
Adekwatna zawartość kwasów tłuszczowych DHA (kwasu dokozaheksaenowy) należącego do kwasów z grupy omega 3 w diecie przyszłej mamy wpływa na właściwy rozwój siatkówki oka oraz mózgu dziecka. Ponad to minimalizuje ryzyko wystąpienia cukrzycy typu I czy alergii w wieku dorosłym. Działa protekcyjnie na układ krążenia, a także wspiera odporność. Właściwa podaż kwasów omega 3 prowadzi do wydłużenia czasu trwania ciąży, redukcji ryzyka porodu przedwczesnego oraz wzrostu masy urodzeniowej dziecka bez wzrostu ryzyka makrosomii.
Co więcej, suplementacja kwasów tłuszczowych DHA przed poczęciem dziecka może poprawiać jakość komórek jajowych i korzystnie wpłynąć na układ hormonalny kobiety, co poprawia płodność, zwiększając tym samym szansę na zajście w ciążę.
Witamina D dla mocnych kości
Optymalny poziom witaminy D ma wpływ na powodzenie zapłodnienia poprzez modulowanie czynności jajników, jak również utrzymanie ciąży w pierwszym trymestrze. Poza tym witamina D reguluje gospodarkę wapniowo – fosforanową, która ma wpływ na rozwój układu kostnego oraz zębów dziecka. Odpowiednia podaż witaminy D pomaga ograniczyć wiele problemów w okresie ciąży oraz podczas porodu.
Kobiety przygotowujące się do ciąży powinny przyjmować witaminę D w ilości 2000 IU na dobę. Jest to szczególnie istotne w warunkach panujących w Polsce, gdzie ze względu na niedostateczne nasłonecznienie przez większą część roku, naturalna produkcja tej witaminy w skórze jest niewystarczająca.
Jod
W czasie ciąży zwiększa się zapotrzebowanie na jod, co wynika z dwóch głównych przyczyn: płód wykorzystuje ten pierwiastek do własnego rozwoju, a jednocześnie u przyszłej mamy dochodzi do szybszej jego eliminacji z ustroju. Głęboki niedobór jodu prowadzi do zaburzenia funkcjonowania tarczycy, które może skutkować uszkodzeniem mózgu, a co za tym idzie opóźnieniem rozwoju neuropsychologicznego dziecka. Co więcej, niedoczynność tarczycy powiązana z deficytem jodu może prowadzić do zwiększenia ryzyka poronień, porodów przedwczesnych odklejeniem łożyska, niedokrwistością, nadciśnieniem ciążowym, a także krwawieniem poporodowym.
Witaminy i mikroelementy dla przyszłych mam
Odpowiednie przygotowanie organizmu do ciąży to coś więcej niż tylko zdrowy styl życia – to świadoma decyzja o wsparciu ciała w jednym z najważniejszych etapów życia kobiety. Suplementacja najważniejszych witamin i mikroelementów, takich jak kwas foliowy, cholina, DHA, witamina D i jod, już w okresie planowania ciąży, może znacząco wpłynąć na zdrowie matki i dziecka. Ich odpowiedni poziom wspiera nie tylko płodność i prawidłowy przebieg ciąży, ale także rozwój układów nerwowego, kostnego czy odpornościowego u dziecka. Warto więc – najlepiej po konsultacji z lekarzem – zatroszczyć się o indywidualnie dopasowaną suplementację i stworzyć solidne fundamenty pod zdrowe macierzyństwo.