Dieta to jeden z ważniejszych czynników środowiskowych, który wpływa na rozwój płodu i jego zdrowie. Co zadziwiające, nawet niewielkie niedobory składników często są powiązane z niepłodnością, zaburzeniami rozwojowymi płodu czy chorobami w wieku dorosłym. Natomiast nieznaczne i korzystne zmiany w diecie czy też podaż składników w formie suplementacji na każdym etapie ciąży mogą poprawić ogólne zdrowie dziecka. Wpływ diety kobiety ciężarnej na dobrostan dziecka został podkreślony w latach 90 XX wieku, kiedy naukowcy odkryli zależność między wystąpieniem niedoboru lub nadmiaru pewnych składników odżywczych w okresie płodowym a podatnością dziecka na choroby takie jak otyłość, cukrzyca typu II, czy nadciśnienie tętnicze w wieku dorosłym. Zjawisko to określono jako „programowanie żywieniowe”1. Matka spożywając dobrze zbilansowane, zróżnicowane posiłki uzupełnione o składniki niedoborowe może niejako „zaprogramować” swoje dziecko na optymalne cechy dotyczące zdrowia czy rozwoju umysłowego. Jednym z kluczowych mechanizmów, które mogą wpływać na rozwój i zdrowie dziecka jest metylacja nici DNA. Zjawisko to umożliwia organizmowi modulowanie ekspresji genów kodujących poszczególne aktywne cząsteczki takie jak białka sygnałowe, enzymy czy też wpływa na to w który organ przekształci się komórka zarodka. Nauka, która odnosi się do tych zmian to epigenetyka tłumacząca zjawisko dziedziczenia ponad genami w odpowiedzi na informacje otrzymywane ze środowiska zewnętrznego. Zmiany te nie wpływają na informację genetyczną zawartą w genomie, natomiast odpowiadają w jaki sposób genom zostanie odczytany.
Według dostępnej literatury naukowej istnieje aż dziewięć kluczowych składników odżywczych, które przyjmowane w odpowiedniej dawce mogą wesprzeć prawidłowy rozwój dziecka już od wczesnych etapów ciąży. Dziewięć kluczy do genetycznego przeznaczenia działając m.in. poprzez mechanizmy epigenetyczne lub poprzez dostarczanie substratów do kluczowych reakcji biochemicznych może znacząco wpłynąć na przyszłe życie Twojego dziecka.
9 kluczy: cholina, DHA, żelazo, witamina D, metylokobalamina (witamina B12), witamina B6, kwas foliowy, jod, selen
Jakie składniki przyjmowane podczas planowania ciąży oraz na jej wczesnych etapach mają udowodniony korzystny wpływ na rozwój dziecka i jego zdrowie w przyszłości?
Pierwszy trymestr jest jednym z najważniejszych etapów ciąży, ponieważ właśnie w tym okresie następuje rozwój i zamknięcie cewy nerwowej (do 28 dnia po zapłodnieniu) oraz wytworzenie zawiązków wszystkich ważniejszych organów. Na tym etapie płód, który składa się z kilkuset komórek jest najbardziej narażony na wszelkie niekorzystne zmiany w środowisku macicy takie jak stres, dym tytoniowy, alkohol lub niedobory kluczowych składników odżywczych.
Jakie składniki przyjmowane podczas II i III trymestru ciąży mają korzystny wpływ na prawidłowy rozwój dziecka i jego zdrowie w przyszłości?
Podsumowanie:
Według obecnej wiedzy naukowej istnieje aż 9 składników, które przyjmowane w odpowiednio wysokich dawkach w odpowiedniej formie oraz w określonym czasie ciąży mogą w znaczący sposób przyczynić się do poprawy zdrowia dziecka oraz korzystnie wpłynąć na jego rozwój umysłowy. Jak się okazuje już w okresie planowania dziecka, poprzez wczesne etapy ciąży aż do jej szczęśliwego rozwiązania matka może aktywnie wpłynąć na zapewnienie mu jak najbardziej korzystnego środowiska rozwoju. Odnosi się to do unikania alkoholu, dymu tytoniowego, ale także do dodatkowego przyjmowania takich składników, które są niedoborowe w diecie a maja udowodniony korzystny wpływ na ciążę. Epigenetyka daje nam możliwość aktywnego wspomagania rozwoju dziecka ponad genami odziedziczonymi po przodkach. Geny to nie wszystko, stanowią one ciąg słów w książce, ale to od epigenetyki i wyselekcjonowanych składników aktywnie uczestniczących w procesach metylacji zależy ich interpretacja.
Literatura:
- Fowden AL et al. Physiology 2006; 21:29-37